Botulizm keselliginen saqlanıń
Sońǵı waqıtları xalıq arasında kóp ushrasatuǵın úy sharayatında tayarlanǵan sapasız konserva ónimlerin qabıl etiw nátiyjesinde awqattan záhárleniw “Botulizm” keselligi kóplep ushıraspaqta. Botulizm ayrım jaǵdaylarda ólim menen tamamlanatuǵın, awır túrdegi awqattan záhárleniw bolıp, úy sharayatında tayarlanǵan pomidor,qıyar,patisson marinadi, baklajan ikrası, basqa konserva ónimlerin qabıl qılıw nátiyjesinde júzege keledi. Botulizm mikrobi menen ziyanlanǵan ónimdi adam hátte awzına alıp, jutpasada kesellik kelip shıǵıwı múmkin. Botulizm tayaqshasınıń islep shıǵarǵan záhárleri qanǵa tez sorıladı hám júdá kúshli tásir qıladı. Keselliktiń jasırın dáwiri 2 saattan 8-10 kúnge shekem sozıladı. Palız ónimleri, miyweler hám qozıqarınlarǵa botulizm qozǵatıwshılarıniń sporaları tiykarınan topıraqtan ótedi.Botulizm qozǵatıwshıları sırtqı ortalıqqa óte shıdamlı bolıp, 100 C da 6 saat, 120 C da bolsa 10minutqa shekem tiri boladı.
Botulizm sporaları qolay sharayatqa túsip qalǵanda, kóbeyip ózinen toksin ajıratıp shıǵaradı, sporalardıń kóbeyiwi hám ózinen toksin ajıratıp shıǵıw ushın kislоrodsız ortalıq qolay esaplanadı. Sol sebepli, botulizm qozǵatıwshıları konservalanǵan ónimlerde, vetchina, kolbasa hám balıqlarda jaqsı rawajlanadı. Kesellik belgileri: Botulizm toksinleri menen zıyanlanǵan azıq-awqatlardı qabıl qılǵannan keyin, 2-3 saat ishinde, bazı jaǵdaylarda bolsa bir sutkadan keyin ziyanlanǵan adamnıń kewli aynıydı qaytaradı. Bası qattı awırıydi, awız boslıǵı hám tamaq jolları qurıydı, kózdiń kóriwi tómenlesip, hámme nárse ekew bolıp kórinedi (diplopiya), qabaqları túsip ketedi (ptoz), nawqas jutınıwǵa, shaynawǵa qıynaladı. Botulino toksinge nerv sisteması, ásirese kúshli sezgir bolǵanlıǵı ushın meningeal simtomplar gúzetiledi. Moyın hám ayaq kiyim bulshıq etleriniń hálsizleniwi, buniń nátiyjesinde nawqas júriwiniń qıyınlasıwı gúzetiledi. Botulizm keselliginde júrek qan-tamır hám nerv sistemasiniń iskerligi keskin izden shiǵadı. Eger nawqas waqtında shıpakerge kórinbese, oniń ómiri qáwip astında qaladi hám waqtında emlew sharaları kórilmese, kesellik awır yaǵnıy ólim menen tamamlanadı.
Botulizm keselligine shalınbaslıq ushın hárbir insan tómendegilerge ámel etiwi kerek: úy sharayatında pomidor, qıyar, patisson marinade, bakalajan ikrası siyaqlı konserva ónimlerin tayarlamaw; belgilenbegen jerler, kóshelerde satılıp atırǵan konserva ónimlerin satıp almaw; dúkánlardan konserva ónimlerin satıp alıw waqtında ónimler jarlıǵına hám onda keltirilip ótilgen islep shıǵarıwshı kárxana atı, islep shıǵarilǵan sánesi, jaramlılıq múdetti ayriqsha itibar beriw; hárqanday konserva ónimlerin ashıwdiń aldın onı shayqamastan jaqsılap kózden keshiriw, qaqpaǵi kóterilmegenligine, suyıqlıqtiń tınıqlıǵına hám ónimlerdiń ezilmegenligine itibarlı beriw kerek.
Botulizm keselliginiń emlew hám de asqınıwlarınıń aldın alıwdın jolı shıpakerge óz waqtında múráját etiw. Nawqastı úy sharayatında, óz basımshılıq penen emlew awır asqınıwlarǵa, hátteki ólimge alıp keliwi múmkin. Sol sebepli kesellik belgileri gúzetilse, tezlik penen tez járdem isenim nomerlerine qońıraw qılıń!
Qanlıkól rayonı Sanitariya-epidemiologiyalıq tınıshlıq hám jámiyet salamatlıǵı bólimi Jámiyetshilik penen birge islesiw bólimi epidemiolog vrachı | А. Jienbaeva |